Οι Επιλογές για Μουσικές Σπουδές στην Ελλάδα

Ο απόλυτος οδηγός για μουσικές σπουδές στην Ελλάδα.

Μάθε όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις για:

• σχολές και τμήματα μουσικών σπουδών στην Ελλάδα
• μουσικά πανεπιστήμια και
• 2 διαφορετικά μονοπάτια για να σπουδάσεις μουσική.

Ας ξεκινήσουμε!

Ποιο είναι το επόμενο βήμα αν επιλέξεις να σπουδάσεις Μουσική;

Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, κατέληξες στα 18 σου, με τη θέληση να ακολουθήσεις τις μουσικές σπουδές στη ζωή σου. Ίσως ξέρεις ποιο είναι το επόμενο σου βήμα, ίσως και όχι.

Αν ανήκεις στην δεύτερη κατηγορία, βρίσκεσαι στο κατάλληλο σημείο. Καθώς, εδώ έρχομαι εγώ που θα σου λύσω τις περισσότερες σου απορίες, σχετικά με το ποιο είναι το επόμενο στάδιο, όταν διαλέξεις τη μουσική.  

Οι μουσικές σπουδές, συγκεκριμένα στην Ελλάδα, δίνονται μέσω α) πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, καθώς και β) ωδείων.

Βέβαια, οι εμπειρίες που λαμβάνονται είναι διαφορετικές μεταξύ τους ως επί των πλείστων. 

Κατά κύριο λόγο, η βασική ομοιότητα βρίσκεται στην ομοιότητα του κλίματος. Εκτός από τις εξαιρετικές γνώσεις που κερδίζει κανείς σπουδάζοντας μουσική, παράλληλα κερδίζει απίστευτες επαφές και διασυνδέσεις.

Είναι ο χαρακτήρας των μουσικών, θα μπορούσε να ειπωθεί, που βοηθάει στο να επιτευχθούν αυτές οι σχέσεις. Δεν υπάρχουν ταμπού και κριτικές. Μόνο η αγάπη για αυτό το είδος τέχνης, μπορεί να αποτελέσει το συνδετήριο κρίκο δύο ατόμων. Καθώς και τη βάση στη δημιουργία μία δυνατής φιλίας ή μία σωστής επαγγελματικής σχέσης. 

Αυτό αποδεικνύεται ότι αποβαίνει εξαιρετικά βοηθητικό για τις επαγγελματικές διασυνδέσεις οι οποίες είναι η βάση για μία καλά δομημένη επαγγελματική καριέρα.  

Όντας η ίδια μουσικός, ποτέ δεν δυσκολεύτηκα να δημιουργήσω επαφές. Υπάρχει μία ευκολία όταν θέλεις με τον άλλον να συνδεθείς μουσικά.   

Το σημείο στο οποίο διαφοροποιείται η εμπειρία σε πανεπιστημιακό ίδρυμα και σε ωδείο είναι κατά βάση στο πρόγραμμα σπουδών καθώς και την διείσδυση στους διάφορους κλάδους.  

Μονοπάτι #1: Eκπαίδευση σε Πανεπιστημιακό ίδρυμα

Στη χώρα μας έχουμε 5 τμήματα μουσικών σπουδών:

• Δύο στην Θεσσαλονίκη (Α.Π.Θ., Π.Α.Μ.Α.Κ.),
• Μια στην Αθήνα (Ε.Κ.Π.Α.),
• Μια στην Κέρκυρα (Ιόνιο Πανεπιστήμιο) και
• Η τελευταία είναι στην Άρτα (Τ.Ε.Ι. Ηπείρου).

Έπειτα, υπάρχουν άλλα 5 τμήματα μουσικών σπουδών, τα οποία εξοικειώνουν τον φοιτητή με τις σύγχρονες μορφές της τεχνολογίας που χρησιμοποιούνται στη μουσική. 

• Δύο εκ των πέντε είναι κατεύθυνση-τομέας στο Ε.Κ.Π.Α. και στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
• Το τρίτο τμήμα ονομάζεται “Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας” και το οποίο βρίσκεται στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
• Το τέταρτο τμήμα είναι το “Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής” στο Τ.Ε.Ι. Κρήτης, στο Ρέθυμνο.
• Τελευταίο είναι το “Τμήμα Τεχνολογίας Ήχου και Μουσικών Οργάνων” στο Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων, στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς.

Σχεδόν όλα στο πρόγραμμα τους έχουν κοινή βάση τα κοινά θεωρητικά (αρμονία, μορφολογία, σολφέζ, dictée). Από εκεί κι πέρα το κάθε τμήμα εξειδικεύεται σε διαφορετικά κομμάτια.    

1. Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ.

Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ. έχει τη φήμη του θεωρητικού μουσικού πανεπιστημίου.

Υπάρχει κατεύθυνση Μουσικολογίας/Μουσικής Παιδαγωγικής, καθώς και κατεύθυνση Σύνθεσης.

Συγκεκριμένα, στη κατεύθυνση της Μουσικολογίας υπάρχουν 3 κατηγορίες:

• Iστορική μουσικολογία
• Συστηματική μουσικολογία
• Εθνομουσικολογία.

Η κατεύθυνση της Μουσικής Παιδαγωγικής αποσκοπεί, αφενός μεν, στην επιστημονική έρευνα στο χώρο της Μουσικής Εκπαίδευσης και Ψυχολογίας, αφετέρου δε, στη συστηματική και άρτια προετοιμασία των μελλοντικών μουσικο-εκπαιδευτικών, τόσο στην δημόσια όσο και την ιδιωτική εκπαίδευση όλων των βαθμίδων.  

More info:Τμήμα Μουσικών Σπουδων Α.Π.Θ. 

2. Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, του Π.Α.Μ.Α.Κ.

Αντιθέτως, το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, του Π.Α.Μ.Α.Κ., φημολογείται ως το πιο πρακτικό μουσικό πανεπιστήμιο, διότι οι φοιτητές κατά την διάρκεια της ένταξης τους, υπόκεινται σε εξετάσεις του οργάνου στο οποίο ειδικεύονται.

Ο σκοπός αυτής της εξέτασης είναι οι φοιτητές να κατηγοριοποιηθούν σε αυτούς που θα πάρουν ειδίκευση για το όργανό τους, δηλαδή θα έχουν κι ειδικά ξεχωριστά μαθήματα για το όργανο τους, και σε αυτούς που θα το έχουν ως καλλιτεχνικό αντικείμενο.

Επίσης, οι φοιτητές επιλέγουν ανάμεσα σε 4 κατευθύνσεις:

• Ευρωπαικής (κλασικής) μουσικής
• Σύγχρονης μουσικής 
• Βυζαντινής μουσικής
• Ελληνικής Παραδοσιακής (Δημοτικής) μουσικής. 

More info: Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης 

3. Τμήμα Μουσικών σπουδών, της Φιλοσοφικής σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.)

Εν συνεχεία, έχουμε το Τμήμα Μουσικών σπουδών, της Φιλοσοφικής σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.).

Το τμήμα αυτό συγκαταλέγεται στην ίδια κατηγορία με το Α.Π.Θ.

Στην ουσία είναι κατά βάση ένα θεωρητικής απόψεως της μουσικής πανεπιστήμιο. Έχει 3 τομείς:

1) τομέας Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας: Ο πρώτος τομέας εστιάζει στην ιστορία και τη συστηματική έρευνα της έντεχνης ευρωπαϊκής και ελληνικής μουσικής παραγωγής και των μουσικών οργάνων από την αρχαιότητα έως σήμερα. 

2) τομέας Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας: Ο δεύτερος τομέας εξετάζει τη σχέση μεταξύ μουσικής και πολιτισμού σε ιστορική και συγχρονική προοπτική, τόσο στον ελληνικό χώρο όσο και παγκοσμίως.

3) τομέας Τεχνολογίας Ήχου, Μουσικοπαιδαγωγικής και Βυζαντινής Μουσικολογίας: Ο τρίτος τομέας περιλαμβάνει τρία διακριτά επιστημονικά πεδία. 

• Στο πεδίο της Τεχνολογίας Ήχου εξετάζεται η σχέση της μουσικής με τη σύγχρονη τεχνολογία, την πληροφορική και τα μαθηματικά, τη μουσική ακουστική και τη μουσική από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
• Στο πεδίο της Μουσικοπαιδαγωγικής αναπτύσσεται η παιδαγωγική και η διδακτική διάσταση της μουσικής εκπαίδευσης στο ευρύτερο πλαίσιο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών.
• Στο πεδίο της Βυζαντινής Μουσικολογίας εξετάζεται η βυζαντινή και η μεταβυζαντινή μουσική (εκκλησιαστική, κοσμική, αστική, δημοτική), τόσο ως τέχνη όσο και ως επιστήμη. 

More info:Τμήμα Μουσικών Σπουδών Ε.Κ.Π.Α.

4. Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιόνιου Πανεπιστημίου 

Έπειτα, υπάρχει το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιόνιου Πανεπιστημίου, το οποίο καλύπτει πέντε γνωστικά πεδία της μουσικής θεωρίας και πράξης: 

• Aνώτερα Θεωρητικά της Μουσικής (Αρμονία, Αντίστιξη, Φούγκα) και Μουσική Σύνθεση
• Πρακτική της Μουσικής Ερμηνείας (Εκτέλεση μουσικών οργάνων, Μονωδία, Διεύθυνση μουσικών συνόλων) 
• Παιδαγωγική της μουσικής
• Μουσική Τεχνολογία
• Μουσικολογία (Συστηματική Μουσικολογία, Ιστορική Μουσικολογία, Εθνομουσικολογία)

Αξίζει να σημειωθεί πως είναι το μόνο μουσικοεκπαιδευτικό ίδρυμα στην Eλλάδα που προσφέρει πλήρη κατάρτιση σε σπάνιους και μοναδικούς κλάδους όπως η Παλαιά Mουσική, το Εκκλησιαστικό Όργανο, η Tζάζ και η Hλεκτροακουστική Mουσική. 

More info:Τμήμα Μουσικών Σπουδών Ιόνιο Πανεπιστήμιο

5. Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής

Στην συνέχεια, υπάρχει το Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής, στο Τ.Ε.Ι. Ηπείρου, στην Άρτα. 

Σκοπός του Τμήματος είναι η ανάπτυξη και η μετάδοση γνώσεων στην μελέτη του λαϊκού μουσικού πολιτισμού και η παροχή των απαραίτητων εφοδίων στους σπουδαστές, ώστε να μπορούν να ασχοληθούν με τον τομέα αυτό τόσο σε επιστημονικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Οι σπουδές χωρίζονται σε: 

• Μαθήματα γενικής υποδομής: Θεωρία της Μουσικής, Μουσική Ανάγνωση, Μουσική Ανάλυση, Μορφολογία Λαϊκής & Δυτικής Μουσικής, Οργανογνωσία Λαϊκής & Δυτικής Μουσικής, Ιστορία Λαϊκής & Δυτικής Μουσικής, Ακουστική, Ξένοι Μουσικοί Πολιτισμοί, Αρμονία Λαϊκής Μουσικής. θεωρητικά μη Μουσικά Μαθήματα Ελληνική Ιστορία, Ιστορία της Τέχνης, Λαογραφία, κ.α.
• Ειδικής Υποδομής και Ειδικότητας: Βυζαντινή Μουσική, Πολιτισμική Ανθρωπολογία, Μουσική Παιδαγωγική, Διδακτική της Λαϊκής Μουσικής, Ρυθμολογία, Αισθητική της Λαϊκής Μουσικής, Ενορχήστρωση – Διασκευή της Λαϊκής Μουσικής, Ελληνική Δισκογραφία, Ελληνική Λόγια Μουσική, Τεχνικές Ηχογράφησης -Οπτικοακουστικά Μέσα, Μουσική Πληροφορική, Μαζικά Μέσα – Μουσική Παραγωγή. 
• Εργαστηριακά Μαθήματα (διδασκαλία μουσικών οργάνων)  Λαούτο, Κλαρίνο, Βιολί, Ούτι, Κανονάκι, Ζουρνάς, Κρουστά, Μπουζούκι, Τζουράς, Μπαγλαμάς, Λύρα, Λαϊκή Κιθάρα, Φωνητική, Λαϊκό Δημοτικό Τραγούδι, Συντήρηση και Κατασκευή Λαϊκών Οργάνων, Εργαστήριο Κρουστών, Φωνητικά Σύνολα, Μουσικά Σύνολα, Αυτοσχεδιασμός, Εθνοχορολογία & Λαϊκός Χορός, Ψαλτική Τέχνη. 

More info: Τμήμα Λαικής και Παραδοσιακής Μουσικής

Όπως αναφέραμε και πριν, ένας τομέας ο οποίος αναπτύχθηκε εξαιρετικά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι ο τομέας της τεχνολογικής και τεχνικής πλευράς της μουσικής και των οργάνων. 

Κάποια ιδρύματα αποφάσισαν να χτίσουν ολοκληρωμένες σπουδές πάνω σε αυτό. Πχ. τα τμήματα μουσικής του Ε.Κ.Π.Α. και του Ιόνιου Πανεπιστημίου προσφέρουν κατευθύνσεις στη Μουσική Τεχνολογία.

Ως αποτέλεσμα σήμερα έχουμε τα εξής ιδρύματα με τα αντίστοιχα τμήματα τους: 

1. Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας

Πέρα από αυτά, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο έχει δικό του ξεχωριστό τμήμα, το οποίο ονομάζεται Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας. 

Το τμήμα αυτό καλύπτει ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων της εικόνας και του ήχου προσφέροντας ένα ισχυρό θεωρητικό υπόβαθρο.

Συνδυάζει την μελέτη των παραδοσιακών τρόπων έκφρασης με την διερεύνηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η χρήση των νέων μέσων. Το Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στηρίζεται στο τρίπτυχο: 

• Ο Θεωρητικός Τομέας περιλαμβάνει μαθήματα γύρω από την ιστορία και την θεωρία των οπτικοακουστικών τεχνών, την φιλοσοφία της επικοινωνίας και την σημειολογία των μέσων, την παιδαγωγική των οπτικοακουστικών μέσων, την πολιτιστική διαχείριση, καθώς και μαθηματικά και εισαγωγή στην επιστημονική μεθοδολογία. 
• Ο Τεχνολογικός Τομέας περιλαμβάνει μαθήματα γύρω από την σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία των οπτικοακουστικών μέσων, την Πληροφορική και τις εφαρμογές της.
• Ο Τομέας της Τέχνης, συμπεριλαμβάνει δημιουργικά μαθήματα, όπως π.χ. Επαγγελματική Φωτογραφία, Ηλεκτρονική Μουσική, Γραφικές-Γραφιστικές Τέχνες, Μοντάζ Κινούμενης Εικόνας, Διαδραστικά Συστήματα Ήχου και Διαδραστικά Οπτικοακουστικά Συστήματα, Εγκαταστάσεις & Οπτικοακουστικά Μέσα, Τέχνη Ήχου και Τέχνη Διαδικτύου, Εμψύχωση Τρισδιάστατων Μοντέλων, Εικονογράφηση του Κόμικ, Βίντεο Τέχνη κ.λπ. 

2. Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας & Ακουστικής Τ.Ε

Tο Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας & Ακουστικής Τ.Ε. είναι μοναδικό στο είδος του στην Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα και έρχεται να καλύψει τις όλο και αυξανόμενες ανάγκες σε ειδικευμένους μηχανικούς στο χώρο του ήχου, της Μουσικής Τεχνολογίας και της Ακουστικής.

Πέραν της εκπαίδευσης το Τμήμα έχει από ιδρύσεως του αυστηρά ερευνητικό προσανατολισμό και εξωστρέφεια μέσω των οποίων οι φοιτητές βρίσκονται σε άμεση επαφή με τις εξελίξεις στο χώρο, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με την ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων και προγραμμάτων συνεργασίας με Ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. 

3. Τμήμα Τεχνολογίας Ήχου και Μουσικών Οργάνων

Το Τμήμα Τεχνολογίας Ήχου και Μουσικών Οργάνων έχει ως αποστολή να προάγει την ανάπτυξη και τη μετάδοση των επιστημονικών γνώσεων επάνω στον Τομέα της Τεχνολογίας του Ήχου και των Μουσικών Οργάνων με τη διδασκαλία και την εφαρμοσμένη έρευνα και να παρέχει στους σπουδαστές τα απαραίτητα εφόδια που εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για την επιστημονική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία και εξέλιξη.

Η επίτευξη της αποστολής θεμελιώνεται επί της αρχής ότι ο σύγχρονος μηχανισμός ήχου και μουσικών οργάνων θα πρέπει να διαθέτει το κατάλληλο θεωρητικό υπόβαθρο σπουδών με υψηλού επιπέδου εργαστηριακή και πρακτική άσκηση. Προς την κατεύθυνση αυτή, ο συνδυασμός επιστημονικών, τεχνολογικών και μουσικών γνώσεων θεωρείται εφόδιο υψίστης αξίας, αλλά και προσδίδει πρωτοτυπία στο ούτως ή άλλως ενδιαφέρον αντικείμενο σπουδών. 

More info:Τεχνολογίας Ήχου και Μουσικών Οργάνων

Μονοπάτι #2: Εκπαίδευση σε Ωδείο

Κατά γενική ομολογία, η εκπαίδευση στα ωδεία είναι πανομοιότυπη με αυτή των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων μόνο στον βασικό κορμό.

Σε ένα ωδείο μπορείς να επιλέξεις ανάμεσα από εκπαίδευση κλασικής μουσικής, καθώς και τζαζ. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν αντίστοιχα υποχρεωτικά θεωρητικά μαθήματα. 

Στο τομέα της κλασικής μουσικής μπορεί κανείς να λάβει εξειδικευμένες γνώσεις στα ανώτερα θεωρητικά, εκτός από τις γνώσεις στο όργανο επιλογής του.

Ξεκινώντας από υποχρεωτικά μαθήματα σολφέζ, dictée, αρμονίας, μορφολογίας και ιστορίας της μουσικής, καταλήγοντας σε ειδικά μαθήματα αρμονίας, αντίστιξης, φούγκας, ενοργάνωσης και σύνθεσης. 

Έπειτα, ανάλογα τη σχολή ειδίκευσης του καθενός, υπάρχουν κι περαιτέρω υποχρεωτικά μαθήματα, όπως χορωδία, ορχήστρα ή μπάντα, μουσική δωματίου, υποχρεωτικό πιάνο ή υποχρεωτική βιόλα, Prima Vista (εκ α’ όψεως ανάγνωση) και πρακτικό διδασκαλείο.

Γενικότερα, εκτός από τις σχολές οργάνων στις οποίες μπορούν να ειδικευτούν οι σπουδαστές, υπάρχουν επίσης οι σχολές Βυζαντινής Μουσικής, Μελοδραματικής, Μονωδίας και Διεύθυνσης Ορχήστρας.   

Σε περίπτωση που θέλεις να εξειδικευτείς περαιτέρω σε επίπεδο σπουδών ή να έχεις μία σίγουρη επιλογή επαγγελματικής αποκατάστασης είτε ως καθηγητής, είτε ως μέλος ενός συνόλου, είτε ως perfomer, πάντα υπάρχει η επιλογή σπουδών στο εξωτερικό.  

Οπουδήποτε κι αν αποφασίσεις ότι ταιριάζει καλύτερα σε εσένα να σπουδάσεις, να θυμάσαι ότι το τελικό αποτέλεσμα είναι να αποκτήσεις σφαιρικές γνώσεις, κοινωνική συνείδηση και πολύπλευρη δραστηριότητα. Ώστε να γίνεις ο καλύτερος εαυτός σου μέσω της μουσικής   

Φεύγοντας θέλω να σου μείνει η γλυκιά γεύση του τι σημαίνει πραγματικά μουσική.  

“Μουσική είναι η κίνηση του ήχου για να φτάσει την ψυχή και να της διδάξει την αρετή […] Η μουσική είναι ένας ηθικός κανόνας. Δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στη σκέψη, απογειώνει τη φαντασία, χαρίζει χαρά στη λύπη και ζωή στα πάντα. Μουσική είναι η ομορφιά του σύμπαντος” -Πλάτων 

*Για οποιαδήποτε απορία μη διστάσεις να ρωτήσεις κάτω στα σχόλια 🙂